De Volkskrant raakt onstuur


Taalfouten in kranten, altijd goed voor klachten en ingezonden brieven. Eerlijk gezegd vallen ze mij nooit zo erg op en daarnaast betrap ik mezelf ook weleens op een taalfoutje. Als je ze maar corrigeert, daar gaat het om. Maar soms ben ik blijkbaar iets scherper tijdens het ontbijt en blijft mijn oog zomaar kleven aan vreemde woorden en zinnen.

Stijvol
Bart Jungmann schreef dit weekend een terugblik op de overleden doelman Jan van Beveren. Over 'gewone' fouten lees ik meestal heen (keeper-stalent), maar nu stoorde een dubbele fout in een zin mijn leesroutine: " Van Beveren kon stijvol naar bovenhoeken duiken en naarmate de tijd verstreek, zal die duik steeds stijvoller zijn geworden". En toen ik iets verderop las "Van Beveren werd aavankelijk atleet..." begon ik een systeem te zien in het niet meer schrijven van toch niet uitgesproken medeklinkers. De vraag blijft natuurlijk hoe dit soort afwijkingen door de spellingcheckers van de VK komen.

Het oog van de timmerman
Verderop in de sportbijlage las ik een artikel over de Holland Beker, een roeiwedstrijd op de Bosbaan. Ook dit proza veroorzaakte een kleine kortsluiting in mijn hoofd door de volgende zin: "Het is het oog van de timmerman die de 50-jarige Ronald Florijn zich in spreekwoordelijke zin mag noemen." Florijn mag zich hier, in spreekwoordelijke zin, een timmerman noemen. Wat is dat dan in spreekwoordelijke zin? Vervolgens heeft ie, als timmerman in spreekwoordelijke zin, ook het oog van die timmerman. De schrijver, alweer Bart Jungmann (echt waar...puur toeval), probeert hier uit te leggen dat Ronald Florijn met een 'roeitechnisch' timmermansoog naar de verrichtingen op de Bosbaan kijkt. Maar een zo'n zin kost je zo een kostbaar uur op maandagochtend om hem te herkauwen.

Kopgroep raakte onstuur
Over de taal van het wielrennen zijn boeken vol geschreven. Er zijn veel liefhebbers van en Peter Middendorp is er een van. In zijn sportcolumn van vanochtend schrijft hij over het optreden van de Raboploeg in het Nederlands kampioenschap: "De hele kopgroep raakte onstuur, iedereen stoof nergens naartoe, en Gesink zelf hield na een paar honderd meter alweer de benen stil, om eigenlijk alleen nog wat uit te vieren."

Genieten, maar wat betekent "onstuur"? Via Google kwam ik iets verder. Twee vindplaatsen zijn misschien interessant. Het WNT (Woordenboek der Nederlandsche Taal) kent het woord in de betekenis van losbandig, onstuimig, met de toevoeging 'verouderd'. Daarnaast vond ik via Google books een pagina in het Woordenboek van de Drentse dialecten.

Als het weer op onstuur is
In het Drents betekent onstuur in de war of van de kook, zoals bijvoorbeeld in de volgende zinnen: "Die hond brengt de kaalver in het hoffie hildal op het onstuur" en "Als het weer op onstuur is, schatert de koekoek". Die laatste zin doet me denken aan de prachtige strofen van de dichter H.H. ter Balkt, maar ik vraag me ook nog steeds af of onstuur wel een echte wielerterm is.
Willem Hendrikx @ 12:14 | link |